خواهرخواندگی شهرها

خواهرخواندگی، پیمانی است که رابطه ای دوستانه و هدفمند بین یک جامعه شهری با جامعه شهری مشابه آن در خارج برقرار می‌کند ، این ارتباط به منظور تبادل اطلاعات و تجارب و توسعه مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، صورت می‌گیرد. خواهرخواندگی قرار دادی است بین سران مملکتی یا سران دو شهر که برای ایجاد همبستگی و […]

خواهرخواندگی، پیمانی است که رابطه ای دوستانه و هدفمند بین یک جامعه شهری با جامعه شهری مشابه آن در خارج برقرار می‌کند ، این ارتباط به منظور تبادل اطلاعات و تجارب و توسعه مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، صورت می‌گیرد.
خواهرخواندگی قرار دادی است بین سران مملکتی یا سران دو شهر که برای ایجاد همبستگی و اتحاد بیشتر انسانی و فرهنگی بسته می‌شود. خواهرخواندگی اصطلاحی است که از ادبیات اروپا وارد دیگر کشورها شده و برای نخستین‌بار در سال ۱۹۲۰ میلادی بعد از جنگ جهانی اول این قرارداد بین یک شهر فرانسه و یک شهر در انگلیس منعقد شد و تا سال ۱۹۸۶ میلادی ادامه داشت. هدف از این قرارداد پیوند و اتحاد بین شهروندان دو شهری است که دارای منافع مشترک یا ویژگیهای مشترک هستند. مفاد این قراردادها موضوعات فرهنگی، اقتصادی، بازرگانی، گردشگری ، ورزشی و …. را شامل میشود. در اروپا به جای شهرهای خواهرخوانده از اصطلاحات شهرهای دوقلو، شهرهای همسان و شهرهای دوستی نیز استفاده می‌شود. ودر شوروی سابق به این پیوند برادر خواندگی می گفتند.
پیمان خواهرخواندگی زمینه لازم را برای مشارکت شهرها فراهم می‌کند که این امر باعث توسعه پایدار شهرهای درگیر می‌شود. امروزه تحقق شهر پایدار هدف اصلی مدیران و برنامه ریزان شهری است. در تعریف، شهر پایدار شهری است که در آن نیازهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان به شیوه ای مناسب و عادلانه تامین می‌شود، بدون آنکه منافع نسل های بعدی به خطر بیفتد و شهر و فعالیت های شهری کم‌ترین تاثیر نامطلوب را بر محیط زیست بگذارد. پیمان خواهرخواندگی اهداف بشر دوستانه را بین شهرها دنبال می‌کند و آنها را در راه رساندن پیام صلح به سراسر دنیا پیش می برد. پیمان خواهرخواندگی در سطح فرهنگی بین دو شهر خواهرخوانده و تبادل فرهنگی نقش بسزایی دارد، در این میان برخی از شهرهای خواهرخوانده هر ساله با برگزاری مسابقه ها و نمایشگاههای مختلف به پیشبرد این هدف کمک بسیاری می‌کنند.
در کشورهای آسیایی و امریکایی اصطلاح خواهرخواندگی بیشتر رواج دارد. علت بکارگیری واژه خواهرخواندگی به این اعتبار است که در بیشتر زبان های دنیا واژه شهر مونث است. معمولا دو شهر برای خواهرخواندگی باید دارای تشابهاتی باشند، مثلا دو شهر تاریخی، دوشهر علمی و یا دو بندر و یا دو سمبل مشترک باشند مانند هیروشیما و سر دشت به عنوان اولین شهرهای قربانی بمباران های اتمی و شیمیایی که با هم خواهرخوانده شدند – خیابانی در هیروشیما به نام سردشت و خیابانی در سردشت به نام هیروشیما وجود دارد –
بعد از انقلاب در سال ۱۳۷۳ خورشیدی برای نخستین‌بار تهران با بیشکک پایتخت قرقیزستان خواهرخوانده اعلام شدند. گرچه خواهرخواندگی شهرها تحت‌الشعاع مناسبات سیاسی دولت‌ها قرار می‌گیرد اما سوابق و روابط فرهنگی غنی و قوی ملت‌ها و شهروندان می‌تواند تاثیر پایدارتری دراین‌خصوص داشته باشد. به عبارت دیگر خواهرخواندگی شهرها مقدمه توسعه روابط متقابل فرهنگی و اقتصادی شهرها می‌باشد. مدیران شهری (شهردار، اعضای شورای شهر و…) با سهولت بیش‌تری می‌توانند از تجارب و نتایج طرح‌ریزی‌های شهری شهر خواهرخوانده بهره‌مند شوند. زمامدارانی که سودای تسخیر سایر کشورها و شهرها را در ذهن می‌پرورند بهتر است بدانند که راه حل امروزی آن گسترش دوستی‌ها و همکاری‌ها به منظور بهره‌مندی متقابل طرفین می‌باشد. که یک نمونه بارز آن می‌تواند تسهیلات گردشگری و لغو روادید باشد. شهر مسکو ۴۷ خواهرخوانده دارد که شهرهای تهران و رشت را نیز شامل می‌شود. تهران با ۲۲ شهر و اصفهان با ۱۷ شهر فرایبورگ در آلمان(در فرایبورگ خیابانی به نام اصفهان نامگذاری شده است)، کوالالامپور در مالزی، ایروان در ارمنستان، فلورانس در ایتالیا، شیان در چین، سن‌پترزبورگ در روسیه، هاوانا در کوبا، یاش در رومانی، بارسلون در اسپانیا و…. خواهرخوانده است . قطعا روابط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی اصفهان با این ۱۷ شهر بیش از سایر شهرهاست یا به‌عبارتی در این موارد این ۱۷ شهر الویت‌دار هستند. اصولا لازمه خواهرخواندگی وجود روابط متقابل است. خواهرخواندگی در بین شهرهای داخلی یک کشور نیز مرسوم شده است . مثلا اصفهان با شهرهای نیشابور، یزد و تبریز هم خواهرخوانده می‌باشد. حتی دانشگاه‌ها و دریاچه‌ها را نیز شامل شده است.

/////شماره ۳ نشریه
هدف از گسترش پیمان خواهرخواندگی شهرها ، به تلاش واداشتن افراد و سازماندهی گروه‌های مختلف جامعه برای کاهش درگیری‌ها در جهان بوده چرا که در تصورات جهانی ارتباط عاطفی دو خواهر حتی در شرایط درگیری‌های خانوادگی نیز همچنان تداوم یافته و موجبات آشتی طرفین را فراهم می‌آورد.
شهرها از طرق مختلفی یکدیگر را پیدا می‌کنند ، گاهی شهرداران دو شهر همدیگر را ملاقات کرده و با هم آشنا می‌شوند و پس‌ازآن مقدمات آشنایی و خواهرخواندگی شهرهای خود را فراهم می‌آورند . در موارد دیگر گروه یا افرادی از اجتماع، نظیر تجار، اساتید و معلمان یا اعضای انجمن‌های مختلف جریان اموررا به‌دست می‌گیرند و کمیته خواهرخواندگی ایجاد می‌کنند و سپس از رهبران منتخب خود می‌خواهند که همکاری رسمی بین دو کشور یا شهر صورت‌گیرد. بعضی شهرها بخاطر هم‌نام بودن یا به‌خاطر این‌که جشن و فستیوال مشابهی دارند بایکدیگر خواهرخوانده می‌شوند. – اینگونه شهرهای همنام امروزه در سطح جهان بسیار وجود‌دارند. – و در یک کلام یک‌نگاه و یا انگیزه مشترک دو شهر را به ‌سمت‌وسوی خواهرخواندگی سوق خواهدداد.
اخیرا برادرخوانده شدن مساجد به منظور همکاری‌های بیشتر در کشورمان مرسوم شده است که ان شاء ا… مقدمه ای باشد برای همکاری‌های بین‌المللی مساجد، شهروندان، شهرها و کشورها و گام‌هایی برای صلح و تفاهم بین‌المللی.
مطلب آخر این‌که در فرهنگ و سنت ایرانی– اسلامی ما خواهرخواندگی و برادرخواندگی بهانه‌ای برای تعمیق دوستی‌ها و ایجاد وحدت و همدلی است. جالب‌تر این‌که برای جشن‌ها و شادی‌ها خواهرخوانده و برادرخوانده لازم‌بوده یا انتخاب می‌شده است. برای جشن ازدواج، برای جشن ختنه‌سوران و… لذا محتمل‌است که خواهرخواندگی شهرها و آبادی‌ها در تاریخ و فرهنگ خودمان سابقه کهنه‌تری داشته باشد. پایتخت‌های زمستانی و تابستانی نظیر شوش و تخت‌جمشید در دوره هخامنشی شهرهای همکار و به‌عبارتی خواهرخوانده بوده‌اند گرچه هرگز این نام را یدک نمی‌کشیدند. نمونه‌های فراوانی از هم‌یاری و هم‌کاری بین شهرهای مستقر در دشت و کوهستان در ایران وجود دارد که به حساب خواهرخواندگی نوشته نشده است.
خواهرخوانده‌های شهرهای ایران:
خواهرخوانده‌های تهران: بیشکک، هاوانا، پرتوریا، مسکو، کاراکاس، مینسک، استانبول، آنکارا، صنعا، کویت، خارطوم، برازیلیا، دوشنبه، مانیل و پکن. تهران در قبل از انقلاب اسلامی با شهرهای لس‌آنجلس و سئول نیز پیوند خواهرخواندگی داشته است.
خواهرخوانده‌های رشت: ترابوزان در ترکیه، کوتانیسی در گرجستان، قازان در روسیه و ناحیه رشت درتاجیکستان.
خواهرخوانده‌های شیراز: نیکوزیا، دوشنبه، چونگ کینگ، پونا، برلین، رم، اسلام آباد، آستین، مسکو، سنت پترزبورگ، کویت، کوآلالامپور، تشوانه، کاراکاس، بوداپست، آنکارا، وایمار و هاوانا.
خواهرخوانده‌های تبریز: استانبول، هوشی مین، باکو، وین، قازان و غزه در فلسطین.
خواهرخوانده‌های مشهد: ارومچی در چین و لاهور در پاکستان.
خواهرخوانده همدان: کولاب در تاجیکستان (میرسیدعلی همدانی جهانگرد مشهور ایرانی در کولاب تاجیکستان مدفون است.)
خواهرخوانده گرگان: بندر اکتائو در قزاقستان.
خواهرخوانده کاشان: اومنا در سوئد.
پیشنهاد می‌شود که از این راهبرد برای گسترش سفرها و تورهای گردشگری و ایجاد تسهیلات لازم برای گسترش صنعت گردشگری کشور بهره‌برداری گردد.
منابع مورد استفاده:
۱. جغرافیای کاربردی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش، ۱۳۹۹.
۲. مهدیان، یوسف: تسهیلات و اطلاعات سفرهای‌داخلی و بین‌المللی، انتشارات مداد مشکی، چاپ سوم، ۱۳۹۸
۳٫ http://www. http://oldpub. Tehran.ir

۴٫ http://fa.Wikipedia.Org

تالیف: یوسف مهدیان